1 Equationde la forme \(cos(x)=a;x\in\mathbb{R}\) et \(a\in\mathbb{R}\)
si \(a\in [-1 ;1]\) alors \(\exists \alpha\in \mathbb{R}\) tel que : \(cos(\alpha)=a\)
Donc
\(cos(x)=cos(\alpha)\Leftrightarrow \begin{cases} x=\alpha+2k\pi ; k\in \mathbb{Z}\\ou\\x=-\alpha+2k\pi; k\in \mathbb{Z}\end{cases}\)
Alors:
l’ensemble de solutions de l’équation est :
\(S=\left\{\alpha+2k\pi :k\in \mathbb{Z} \right\}\cup \left\{-\alpha+2k\pi :k\in \mathbb{Z}\right\}\)
si \(a\in ]-\infty ; -1[\cup ]1 ; +\infty [\) pas de solution alors \(S=\emptyset\)
Solution graphique : La solution de \( cos(x) = a\) est donc l'ensemble des intersections de la droite verticale \(x=a\) avec le cercle trigonométrique.
Si \(a=1\) alors \(S=\left\{ 2k\pi;k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Si \(a=0\) alors \(S=\left\{ \frac{\pi}{2}+k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Si \(a=-1\ alors\ S=\left\{ -\pi +2k\pi: k\in \mathbb{Z} \right\}\)
- Exercice d'application:
L'équation : \( 2cos(x)=\sqrt{2} \)
\( 2cos(x)=\sqrt{2} \Leftrightarrow cos(x)=\frac{\sqrt{2}}{2} \Leftrightarrow cos(x)=cos(\frac{\pi}{4}) \Leftrightarrow\begin{cases}x=\frac{\pi}{4}+2k\pi\\ou & k\in \mathbb{Z}\\x=\frac{-\pi}{4}+2k\pi\end{cases}\)
donc l'ensemble de solution de l'éauation \(2 cos(x)=\sqrt{2} \) est:
\( S=\left\{- \frac{\pi}{4}+2k\pi: k\in\mathbb{Z} \right\}\cup \left\{ \frac{\pi}{4}+2k\pi: k\in\mathbb{Z} \right\} \)
2 Équation de la forme \(sin(x)=a :x\in\mathbb{R} \ et\ a\in\mathbb{R}\)
Si \(a\in [-1 ;1]\) alors \(\exists \alpha\in \mathbb{R}\) tel que : \(sin(\alpha)=a\)
Donc
\(sin(x)=sin(\alpha)\Leftrightarrow \begin{cases} x=\alpha+2k\pi ; k\in \mathbb{Z}\\ou\\x=(\pi -\alpha)+2k\pi; k\in \mathbb{Z}\end{cases}\)
Alors l’ensemble de solutions de l’équation est :
\(S=\left\{\alpha+2k\pi \ :k\in \mathbb{Z} \right\}\cup \left\{\pi-\alpha+2k\pi :k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Si \(a\in ]-\infty ; -1[\cup ]1 ; +\infty [\) l'équation \(sin(x)=a\) n'apas de solution alors \(S=\emptyset\)
Solution graphique : La solution de \(sin(x) = a\) est donc l'ensemble des intersections de la droite verticale \(y=a\) avec le cercle trigonométrique.
Si \(a=1\) alors \(S=\left\{ \frac{\pi}{2}+2k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Si \(a=0\) alors \(S=\left\{ k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Si \(a=-1\)alors \(S=\left\{ -\frac{\pi}{2}+2k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
- Exercice d'application:
\(sin(4x)=-\frac{\sqrt{3}}{2}\Leftrightarrow sin(4x)=sin(-\frac{\pi}{3})\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}4x=-\frac{\pi}{3}+2k\pi\\ou&k\in \mathbb{Z}\\ 4x=\pi-(-\frac{\pi}{3})+2k\pi\end{cases}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x=-\frac{\pi}{12}+\frac{2k\pi}{4}\\ou&k\in \mathbb{Z}\\ 4x=\frac{4\pi}{12}+\frac{2k\pi}{4}\end{cases}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x=-\frac{\pi}{12}+\frac{k\pi}{2}\\ou&k\in \mathbb{Z}\\ x=\frac{\pi}{3}+\frac{k\pi}{2}\end{cases}\)
Donc l'ensemble de solution de l'équation \(sin(4x)=-\frac{\sqrt{3}}{2}\) est:
\(S=\left\{ -\frac{\pi}{12}+\frac{k\pi}{2}:k\in \mathbb{Z} \right\}\cup \left\{ \frac{\pi}{3}+\frac{k\pi}{2}:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
3 Équation de la forme: \(tan(x)=a: x\in \mathbb{R}-\left\{ \frac{\pi}{2}+k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\) et \(a\in \mathbb{R}\)
Soit \(\alpha\in \mathbb{R}\) tel que \(tan(\alpha)=a\)
D’où : \(tan(x)=a\Leftrightarrow tan(x)=tan(\alpha)\)
\(\Leftrightarrow x=\alpha+k\pi:k\in \mathbb{Z}\)
Alors l’ensemble de solutions de l’équation \(tan(x)=a\) est :\(S\left\{ \alpha+k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Solution graphique:de l’équation \(tan(x)=a: x\in \mathbb{R}-\left\{ \frac{\pi}{2}+k\pi:k\in \mathbb{Z} \right\}\)
- Exercice d'application :
En déduire la résolution de l'équation :
4 Equation de la forme : \(aco(x)+bsin(x)=c\) (\(x\in \mathbb{R}\)) et \(a;b \ et\ c\) des réels
La résolution de ce type d'équation consiste à transformer l'équation :\(acos(x)+bsin(x)=c\)
Soit à : \begin{cases}cos(x-\alpha)=cos(\beta) \\ou\\ sin(x+\alpha)=sin(\beta)\end{cases}
Transformant donc :\(aco(x)+bsin(x)=c\)
\( a;b \ et \ c \) des réels et \(\left( \frac{a}{\sqrt{a²+b²}} \right)^{2}+\left( \frac{b}{\sqrt{a²+b²}} \right)^{2}=1\)
donc il existe \(\alpha\in\mathbb{R}\) tel que: \(\begin{cases}cos(\alpha)=\frac{a}{\sqrt{a²+b²}} \ et \ sin(\alpha)=\frac{b}{\sqrt{a²+b²}}\\ ou \\ cos(\alpha)=\frac{b}{\sqrt{a²+b²}} \ et \ sin(\alpha)=\frac{a}{\sqrt{a²+b²}} \end{cases}\) alors:
\( aco(x)+bsin(x)=c \) \( \Leftrightarrow \) \(\begin{cases}\sqrt{a²+b²}\left(cos(\alpha)cos(x)+sin(\alpha)sin(x) \right)=c \\ ou\\ \sqrt{a²+b²}(sin(\alpha)cos(x)+cos(\alpha)sin(x))=c \end{cases}\)
\( \Leftrightarrow \begin{cases}\sqrt{a²+b²} (cos(x-\alpha)) =c \\ ou\\ \sqrt{a²+b²}(sin(x+\alpha))=c \end{cases} \)
\( \Leftrightarrow \begin{cases}cos(x-\alpha)=\frac{c}{\sqrt{a²+b²}}\\ou\\sin(x+\alpha)=\frac{c}{\sqrt{a²+b²}}\end{cases}\)
si \(\frac{c}{\sqrt{a²+b²}}\notin \left[-1;1 \right]\) l'équation n'a pas de solution donc \(S=\emptyset \)
si \(\frac{c}{\sqrt{a²+b²}}\in \left[-1;1 \right]\) donc l'équation admet de solution il existe \(\beta\) tel que:
\( \begin{cases}cos(\beta)=\frac{c}{\sqrt{a²+b²}}\\ ou \\ sin(\beta)=\frac{c}{\sqrt{a²+b²}}\end{cases} \)
Alors :
\(acos(x)+bsin(x)=c\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}cos(x-\alpha)=cos(\beta)\\ou\\sin(x+\alpha)=sin(\beta)\end{cases}\)
Donc la résolution de l'équation \(acos(x)+bsin(x)=c\) c'est la résolution de l'equation:
\(\begin{cases}cos(x-\alpha)=cos(\beta)\\ou\\sin(x+\alpha)=sin(\beta)\end{cases}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x-\alpha=\beta+2k\pi \ ou\ x-\alpha=-\beta+2k\pi\\ou&k\in \mathbb{Z}\\x+\alpha=\beta+2k\pi \ ou\ x+\alpha=(\pi-\beta)+2k\pi\end{cases}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x=\beta+\alpha+2k\pi \ ou\ x=-\beta+\alpha+2k\pi\\ou&k\in \mathbb{Z}\\x=(\beta-\alpha)+2k\pi \ ou\ x=(\pi-\beta)-\alpha+2k\pi\end{cases}\)
- Exercice d'application :
Résoudre dans \(-cos(3x)+\sqrt{3}sin(3x)=-1\)
Transformant l'équation \(-cos(3x)+\sqrt{3}sin(3x)=-1\)
soit à \( \begin{cases}sin(x+\alpha)=sin(\beta) \\ou\\cos(x-\alpha)=cos(\beta) \end{cases} \)
1) Transformant l'équation à \( sin(x+\alpha)=sin(\beta)\)
\(-cos(3x)+\sqrt{3}sin(3x)=-1\)
\(\Leftrightarrow 2\left( \frac{-1}{2}co(3x)+ \frac{\sqrt{3}}{2}sin(3x)\right)=-1\)
\(\Leftrightarrow 2\left(sin(\frac{-\pi}{6})cos(3x)+cos(\frac{-\pi}{6})sin(3x) \right)=-1\)
\(\Leftrightarrow 2\left( sin(\frac{-\pi}{6}+3x) \right)=-1\)
\(\Leftrightarrow sin(3x-\frac{\pi}{6})=\frac{-1}{2}\)
\(\Leftrightarrow sin(3x-\frac{\pi}{6})=sin(\frac{-\pi}{6})\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}(3x-\frac{\pi}{6})=\frac{-\pi}{6}+2k\pi \\ ou\\ (3x-\frac{\pi}{6})=\pi-(-\frac{\pi}{6})+2k\pi\end{cases} :k\in \mathbb{Z}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}3x=\frac{-\pi}{6}+\frac{\pi}{6}+2k\pi \\ ou\\ 3x=\pi+\frac{\pi}{6}+\frac{\pi}{6}+2k\pi\end{cases}:k\in \mathbb{Z}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x=\frac{2k\pi}{3}\\ou\\x=\frac{8\pi}{18}+\frac{2k\pi}{3}\end{cases}: k\in \mathbb{Z}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x=\frac{2k\pi}{3}\\ou\\x=\frac{4\pi}{9}+\frac{2k\pi}{3}\end{cases}: k\in \mathbb{Z}\)
\(S=\left\{ \frac{2k\pi}{3} ;k\in \mathbb{Z} \right\}\cup \left\{ \frac{4\pi}{9}+\frac{2k\pi}{3};k\in \mathbb{Z} \right\}\)
2) Transformant l'équation à \( cos(x-\alpha)=cos(\beta)\)
\(-cos(3x)+\sqrt{3}sin(3x)=-1\)
\(\Leftrightarrow 2\left( \frac{-1}{2}co(3x)+ \frac{\sqrt{3}}{2}sin(3x)\right)=-1 \\\Leftrightarrow 2\left(cos(\frac{2\pi}{3})cos(3x)+sin(\frac{2\pi}{3})sin(3x) \right)=-1\)
\(\Leftrightarrow 2\left( cos(\frac{2\pi}{3}-3x) \right)=-1\\\Leftrightarrow cos(\frac{2\pi}{3}-3x)=\frac{-1}{2}\)
\(\Leftrightarrow cos(\frac{2\pi}{3}-3x)=cos(\frac{2\pi}{3})\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}\frac{2\pi}{3}-3x=\frac{2\pi}{3}+2k\pi \\ou\\ \frac{2\pi}{3}-3x=-\frac{2\pi}{3}+2k\pi\end{cases} k\in \mathbb{Z}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}-3x=\frac{2\pi}{3}-\frac{2\pi}{3}+2k\pi \\ou\\ -3x=-\frac{2\pi}{3}-\frac{2\pi}{3}+2k\pi\end{cases} k\in \mathbb{Z}\\\Leftrightarrow \begin{cases}x=\frac{-2k\pi }{3}\\ou\\ x=\frac{4\pi}{9}-\frac{2k\pi}{3}\end{cases} k\in \mathbb{Z}\)
\(\Leftrightarrow \begin{cases}x=\frac{2k\pi }{3}\\ou\\ x=\frac{4\pi}{9}+\frac{2k\pi}{3}\end{cases} k\in \mathbb{Z}\)
\(S=\left\{ \frac{2k\pi}{3} ;k\in \mathbb{Z} \right\}\cup \left\{ \frac{4\pi}{9}+\frac{2k\pi}{3};k\in \mathbb{Z} \right\}\)
Commentaires
Enregistrer un commentaire